Welke wijnstreken zijn er in Italië?

Allereerst kijken we naar de verschillende wijnstreken.
Italië kent 20 streken of gebieden waar wijn wordt verbouwd en geproduceerd.

Hieronder het overzicht, in alfabetische volgorde:

• Abruzzen
• Basilicata
• Calabrië
• Campanië,
• Emilia-Romagna
• Friuli-Venezia Giuli
• Lazio
• Ligurië
• Lombardije
• Marche
• Molise
• Piemonte
• Puglia
• Sardinië
• Sicilië
• Toscane
• Trentione – Zuid-Tirol (Alto Adige)
• Umbrië
• Valle d’Aosta
• Veneto

De meeste mensen zullen bij Italiaanse wijn als eerste denken aan de Chianti, misschien wel de bekendste in Italië, gemaakt van de sangiovese druif. De sangiovese druif is ook bekend van andere topwijnen uit Italië, zoals de Brunello di Montalcino en Vino Nobile di Montepulciano.

Bekendste Toscaanse wijnstreek

De bekendste wijnstreek in Italië is Toscane, vooral bekend van de Chianti wijn, maar natuurlijk ook van vakanties, zon en lekker eten ;-).

 

Wat is het verschil tussen Chianti en Chianti Classico?

Alleen de wijnen die uit het klassieke Chianti gebied komen, heten Classico. Klinkt ook logisch; klassiek, Classico toch? Zoals de Chianti Classico van Vigna Maggio uit 2018. 
Deze Chianti wijnen zijn vaak van hogere kwaliteit en te herkennen aan de zwarte haan (Gallo Nero) op het etiket van de wijnfles. Dan zijn er nog de Chianti wijnen die niet uit dit gebied komen, die hebben dan ook niet de toevoeging Classico maar de naam van het gebied. Dit zijn de ruffina of colli fiorentini.

 

Wanneer is een Chianti wijn, een Superiore?

De beste, meest vooraanstaande Chianti wijnen hebben de toevoeging Superiore. Dit betreft dan niet de standaard Chianti, of Chianti Classico.

Chianti Riserva?

Daarnaast is er ook nog de Chianti riserva, deze aanduiding staat voor het feit dat de wijn minimaal een rijping heeft gehad van 2 jaar. Niet zomaar 2 jaar, nee dat wordt gerekend vanaf 1 januari van het jaar na de oogst.

Ok, dus we kennen de Chianti, maar eigenlijk zegt ons dat nog weinig. Om het enigszins overzichtelijk te houden heb ik hieronder een overzicht gemaakt van de verschillende Chaintis en de rijpingsperiode:

• Chianti: 6 maanden gerijpt
  Classico: 1 jaar gerijpt (op eikenhouten vaten)
• Superiore:1 jaar gerijpt (minimaal 9 maanden op houten vaten)
• Riserva: 2 jaar gerijpt (op houten vaten)
• Gran Selezione: Minstens 30 maanden gerijpt (op hout of in de fles)

In 1996 heeft Chianti Classico een eigen herkomstgebied gekregen, waardoor de wijn niet meer onder het grote Chianti DOCG valt, maar onder het eigen Chianti Classico DOCG.

Toscaanse rode wijn

Naast de Chianti Classico zijn dit de meest aansprekende wijnen uit Toscane:

Vino nobile di Montepulciano
Deze vino nobile heeft het DOCG certifiicaat, moet voor minstens 70% uit de Sangiovese druif bestaan en moet 2 à 3 jaar op eikenhout worden gelagerd. De wijn komt uit de gemeente Montepulciano, in de provincie Siena, niet te verwarren met de Montepulciano d’abruzzo. Ook een Italiaanse rode wijn van de Montelpulciano druif, maar uit de regio Abruzzen meer in het Zuiden van Italië. De vino nobile di Montepulciano is heerlijk in combinatie met een tomatensaus en pasta of met rood vlees.  

Brunello di Montalcino

Brunello di Montalcino is een van de meest prestigieuze Toscaanse wijnen. Deze wijn wordt geproduceerd in de gemeente Montalcino en is gemaakt van 100% Sangiovese-druiven. Brunello di Montalcino staat bekend om zijn complexe smaak en lange verouderingstijd, wat de wijn een van de meest gewaardeerde wijnen ter wereld maakt.

Brunello di Montalcino is een DOCG-wijn, wat betekent dat deze wijn voldoet aan de hoogste kwaliteitsnormen in Italië. De wijn moet minimaal vijf jaar rijpen voordat hij kan worden verkocht, waarvan minimaal twee jaar in eiken vaten en minimaal vier maanden in de fles. De wijn heeft een intense kleur en een aroma van rijp fruit en kruiden, met tonen van leer en tabak.

De smaak van Brunello di Montalcino is complex en krachtig, met tonen van rijp fruit, kruiden en vanille. De tannines zijn sterk, maar toch zijdezacht, waardoor de wijn een lange afdronk heeft. Brunello di Montalcino past perfect bij gegrild vlees, wild en sterke kazen.

Brunello di Montalcino is een van de duurste Toscaanse wijnen, vanwege de beperkte productie en de lange verouderingstijd. De wijn wordt geproduceerd in kleine hoeveelheden en is dus exclusief verkrijgbaar. De prijs van een fles Brunello di Montalcino kan variëren van enkele tientallen tot honderden euro's, afhankelijk van de producent, de jaargang en de verouderingstijd.

Als je een wijnliefhebber bent en van plan bent om Toscane te bezoeken, is een bezoek aan de Montalcino-regio en de wijnhuizen die Brunello produceren zeker de moeite waard. Tijdens een wijntour kun je meer leren over de productie van Brunello di Montalcino en genieten van de prachtige omgeving van Toscane. Het is een ervaring die je niet snel zult vergeten en die je de kans geeft om de wereldberoemde Brunello di Montalcino te proeven.

Vernaccia di San Gimignano
Dit is de bekendste en misschien wel Toscaanse witte wijn. Meer over de Toscaanse witte wijn vertellen we hier.

Super Tuscans
Toscane is ook bekend vanwege de zogenaamde ‘Super Tuscans’. Wijnen uit de Chianti regio die gemaakt zijn van niet inheemse druivensoort (met name Merlot, Cabernet Sauvignon, Syrah en Cabernet Franc) worden de Super Tuscans genoemd. Mede de naam van deze wijnen zorgen ervoor dat ze internationaal steeds meer succes boeken en eerlijk gezegd als je alleen de naam hoort krijg je ook gelijk het gevoel dat dit iets speciaals is. Gelukkig bevatten deze wijnen naast de internationale druivensoort ook lokale Toscaanse druiven! 

Super Tuscans vinden hun oorsprong in het Maremma gebied, het gebied waar haast alle Italian Maniacs producten vandaan komen. Het heerlijke klimaat in dit kustgebied zorgt uiteraard niet alleen voor geweldige producten, het is ook een heerlijke vakantieregio.

Toscaanse wijn categorieën

Zoals je hierboven leest is er een DOCG certificering of kwaliteitsaanduiding, maar dat is uiteraard niet de enige wijn certificering in Italië. De volgende kwaliteitserkenningen die ik hier beschrijf gelden voor heel Italië, er zijn er 4. 

1. De DOC-erkenning (Denominazione d’Origine Controllata)
2. De DOCG-erkenning (Denominazione d’Origine Controllata e Garantita)
3. De IGT-erkenning (Indicazione Geografica Tipica)

4. De VT - de Vino da Tavola ofwel de tafelwijn

Het zal je niet verassen dat deze 3 erkenningen allemaal andere en een eigen betekenis hebben. Het gaat om normen waaraan de witte wijn of rode wijn dient te voldoen.

Het IGT-kenmerk heeft te maken met de regio, het is een geografische aanduiding, zoals de Italiaanse benaming ook al doet vermoeden. IGT geeft aan dat wijn in een bepaalde regio is geproduceerd, het is met name een indicatie voor afkomst en minder voor productiewijze zoals bij andere kwaliteitskenmerken het geval is.

1. De DOC-erkenning

De DOC gekenmerkte wijnen, DOC staat voor Denominazione d’Origine Controllata, duiden aan dat de oorsprong van de wijn is gecontroleerd. Niet onbelangrijk dat hier een kenmerk voor is want zoals je wellicht weet of kunt inschatten zijn er in een land als Italië zo ongelofelijk veel verschillende wijnproducenten. Dat maakt het voor een ‘leek’ haast onmogelijk om zelf te achterhalen waar de oorsprong van de wijn ligt, met andere woorden of dit echt een Italiaanse wijn betreft. In Italië zijn er honderden DOC gecertificeerde wijnen. Misschien wel eens goed om dit in een nieuw artikel verder uit te zoeken en uit te werken.

2. De DOCG-erkende Toscaanse rode wijnen

De DOCG-wijnen (Denominazione d’Origine Controllata e Garantita), je zult het al vermoeden, zijn de wijnen van de hoogste kwaliteit. DOCG gecertificeerde wijnen zijn er in Italië 73. Interessant om te weten is dat Toscane 7 kwaliteitsregio’s kent, behoorlijk wat om uit te kiezen dus. 

Deze wijnen moeten aan strikte regels voldoen en veelal ook afkomstig zijn uit een bepaalde streek of regio. De DOCG gecertificeerde wijnen moeten jaarlijks voor een commissie komen, waar ze opnieuw worden gekeurd. Er zijn diverse momenten waarop de wijn wordt gecheckt, dit gebeurt zelfs nog in het laatste stadium wanneer de Toscaanse wijn wordt gebotteld. Als je dus gaat voor een DOCG gekenmerkte wijn heb je gegarandeerd een wijn van hoge kwaliteit. Daarbij heb je de keuze uit een aantal aansprekende wijnen, zoals de Chianti (Classico), de Brunello di Montalcino, maar ook de Vino Nobile de Montepulciano, de Vernaccia di San Giminane en de Carmignano.

3. De IGT-erkenning (Indicazione Geografica Tipica)

IGT (Indicazione Geografica Tipica) is een certificering voor Italiaanse wijnen die zich bevindt tussen de DOC en de Vino da Tavola kwaliteitsclassificaties. Toscaanse wijnen die de IGT-certificering hebben, worden geproduceerd met druiven die typisch zijn voor de regio, maar ze voldoen niet aan de strikte productievoorschriften van de DOC- of DOCG-classificaties. Dit geeft wijnproducenten meer vrijheid om te experimenteren en te innoveren met hun wijnproductie.

IGT Toscaanse wijnen kunnen in kleur variëren van robijnrood tot diep paars en hebben vaak aroma's van rood fruit en kruiden, met subtiele tonen van vanille en leer. De smaak van deze wijnen kan variëren van licht en fruitig tot krachtig en vol, afhankelijk van de druivensoort en de wijnmakerij.

IGT-certificering biedt wijnmakers in Toscane een unieke kans om hun creativiteit te uiten en wijnen te produceren die de traditionele Toscaanse wijnproductie overstijgen. Door gebruik te maken van druivensoorten die niet traditioneel worden gebruikt in de regio, kunnen ze nieuwe smaken en aroma's ontdekken en innovatieve wijnen produceren.

Voor wijnliefhebbers biedt het drinken van een IGT Toscaanse wijn een avontuurlijke en unieke ervaring. Deze wijnen zijn vaak uniek en anders dan de traditionele Toscaanse wijnen. Ze bieden de perfecte gelegenheid om nieuwe smaken en aroma's te ontdekken en de veelzijdigheid van Toscaanse wijnen te ervaren.

Als je op zoek bent naar een Toscaanse wijn die anders is dan wat je gewend bent, probeer dan een IGT-gecertificeerde wijn. Je zult versteld staan van de rijke smaken en aroma's die deze wijnen te bieden hebben. Of je nu een wijnliefhebber bent of gewoon op zoek bent naar een nieuwe ervaring, IGT Toscaanse wijnen bieden een unieke kans om de wereld van Italiaanse wijnen te ontdekken en te verkennen.

Andere bekende Toscaanse wijnstreken

Met zoveel mooie glooiende heuvels, perfect in het zonnige en warme Toscaanse klimaat, zijn er uiteraard nog meer Toscaanse rode wijngebieden. Of eigenlijk dorpen, want vaak herken je in de naam van de wijn ook een bekend Toscaans wijndorp.
Naast de hierboven beschreven Chianti streek zijn de bekendste dorpen, Montepulciano. Hoewel de meeste van de Montepulciano wijn uit de Abruzzen komt is de het prachtige dorp Montepulciano gelegen in de bekendste rode wijn regio, Toscane. Echter heeft dit niks met de Montepulciano wijn te maken, want hier is de rode druif een kloon van de Sangiovese druif. En alhoewel men wel vermoed dat ook de Montepuliciano druif hiervandaan komt is dit nog niet bewezen. Daarnaast vind je in Toscane de wijndorpen Carmignano, Bolgheri en Montalcino.

Wat maakt de Brunello di Montalcino zo bijzonder?

De wereldberoemde Brunello di Montalcino is altijd afkomstig uit het zuiden van Toscane. In veel opzichten een bijzondere rode wijn, de Brunello di Montalcino is sinds 1967 de zevende (7e) wijn in Italië met een beschermde herkomst benaming DOC en sinds 1980 heeft de Brunello zelfs de status van DOCG. De gemeente Montalcino ligt in de provincie Siena.  
Het bijzondere aan de Brunello is de verplichte rijping van 4 jaar en de Riserva zelfs 5 jaar, het is de best gewaardeerde een de duurste Italiaanse rode wijn. Brunello is gemiddeld na 10 jaar op dronk en dan zelfs nog enkele jaren te bewaren. De Brunello in ons assortiment is afkomstig van de wijnmaker Capanne Ricci, een van de oudste en meest traditionele wijnmakers in deze Brunello regio is de provincie Siena.   

Wat is het verschil tussen een Rosso di Montalcino en een Brunello? 

Uit deze regio en vaak ook afkomstig van wijnmakers van de Brunello is de Rosso di Montalcino. Het verschil is dat de Rosso na een tot twee jaar al op de markt komt, deze kan tot ongeveer 5 jaar worden bewaard. De Rosso di Montalcino heeft ook de DOC status.  

Brunello Grosso Druif

Zowel de Rosso di Montalcino als de Brunello worden gemaakt van de Sangiovese Grosso oftewel Brunello druif. Deze Sangiovese Grosso is een kopie van de Sangiovese druif. Sangiovese is een Italiaanse blauwe druivensoort afkomstig uit de Emilia Romagna of uit Toscane. Vanwege regionale mutaties die hebben plaatsgevonden met de druiven kent deze Italiaanse druif diverse gedaantes. De Sangiovese is de grootste en belangrijkste druivensoort. 

Morellino di Scansano 

Tussen of naast bovenstaande bekende wijnnamen valt deze naam misschien wat minder op. Maar onder de Italianen heeft de Morellino de laatste jaren aan bekendheid gewonnen. De wijn, Morellino di Scansano vind je uitsluitend terug in de gelijknamige gemeente Scansano, in de provincie Grosetto. Deze plaats ligt dicht tegen de Tyrreense Zee.  
Door de koude lucht van de Tyrreense zee zijn deze wijnen prachtig zacht. De tannine structuur van deze wijn is licht. En juist de vraag naar zulke zachte, elegante wijnen neemt in Italië de laatste jaren een vlucht. Waardoor de bekendheid van deze druifsoort ook toeneemt.  

Sinds 2007 krijgt deze wijn een DOCG-label. Wijnen ouder dan 2007 zal je dus zonder een DOCG-label aantreffen, maar DOC is dan wel mogelijk. 

Hoe wordt Toscaans wijn verbouwd? 

Toscaanse wijn wordt verbouwd met de grootste zorg en precisie om de hoogste kwaliteit te garanderen. Hieronder volgen enkele stappen in het proces van het verbouwen van Toscaanse wijn:

1. Druivensoorten: De meest voorkomende druivensoorten in Toscane zijn Sangiovese, Merlot, Cabernet Sauvignon en Chardonnay.

2. Bodem: De bodem moet goed doorlatend zijn en rijk aan mineralen om de beste kwaliteit druiven te garanderen.

3. Oogst: De druiven worden met de hand geoogst om de beste kwaliteit te garanderen en om beschadiging van de druiven te voorkomen.

4. Persen: De druiven worden zachtjes geperst om het sap te verkrijgen.

5. Fermentatie: Het sap wordt in vaten geplaatst en gefermenteerd met behulp van geselecteerde gist.

6. Rijping: De wijn wordt gerijpt in eikenhouten vaten om de smaak en het aroma te verbeteren.

7. Bottelen: De wijn wordt gebotteld en rijpt nog enige tijd in de fles voordat hij verkocht wordt.

Toscane heeft een ideaal klimaat en bodem om druiven van de hoogste kwaliteit te produceren. Met behulp van moderne technologie en traditionele methoden wordt Toscaanse wijn geproduceerd met de grootste zorg en aandacht voor detail. Dit zorgt voor heerlijke wijnen met een rijke smaak en aroma die wereldwijd worden gewaardeerd.